-
1 Ипотечные операции
Ипотека представляет собой залог недвижимости для обеспечения денежного требования кредитора (залогодержателя) к должнику (залогодателю). Ипотека – это кредит, полученный под залог недвижимости.
Ипотека несиегердің (кепіл ұстаушының) борышқорға (кепіл берушіге) ақшалай талабын қамтамасыз ететін жылжымайтын мүлік кепілі болып табылады. Ипотека – жылжымайтын мүлік кепілімен алынған несие.
К недвижимости относятся следующие объекты:
Жылжымайтын мүлікке мына объектілер жатады:
- земельные участки недр;
- жер қойнауының жер телімі;
- обособленные водные объекты;
- оқшауландырылған су объектілері;
- леса;
- ормандар;
- здания;
- үймереттер;
- сооружения;
- ғимараттар;
- предприятия;
- кәсіпорындар;
- квартиры;
- пәтерлер;
- подлежащие государственной регистрации воздушные и морские суда;
- мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс әуе және теңіз кемелері;
- суда внутреннего плавания;
- ішкі жүзу кемелері;
- космические объекты;
- ғарыш объектілері;
- незавершенное строительство недвижимого имущества, возводимого на земельном участке, отведенного для строительства.
- құрылысқа бөлінген жер телімдерінде салынатын жылжымайтын мүліктің аяқталмаған құрылысы.
Ипотека не допускается в отношении:
Ипотекаға мыналарға қатысты рұқсат етілмейді:
- части земельного участка, которая с учетом его размера не может быть использована в качестве самостоятельного участка с соблюдением назначения земель соответствующей категории;
- мөлшерін ескергенде тиісті санаттағы жер мақсатын сақтап, дербес телім ретінде пайдалануға болмайтын жер телімі бөлігіне;
- жилых комнат, составляющих часть дома или квартиры собственника этого дома или квартиры;
- үйді немесе пәтерді меншіктенушінің осы үйдің немесе пәтердің бір бөлігін құрайтын тұрғын бөлмелері;
- предприятия, в отношении которого возбуждено дело о банкротстве либо принято решение о ликвидации или реорганизации.
- банкроттық туралы іс қозғалған не тарату немесе қайта құру туралы шешім қабылданған кәсіпорындар.
Ипотека устанавливается на имущество, которое принадлежит залогодателю на правах собственности или хозяйственного ведения. Имущество остается у залогодателя в его владении и пользовании.
Ипотека кепіл берушіге тиесілі мүлікке меншік немесе шаруашылық жүргізу құқығы негізінде белгіленеді. Мүлік кепіл берушіде оның иеленуі мен пайдалануында қалады.
Предмет ипотеки определяется в договоре с указанием его наименования, места нахождения.
Ипотека заты шартта айқындалып, оның атауы, тұрған жері көрсетіледі.
В договоре об ипотеке должно быть указано право, в силу которого имущество являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодержателю, и наименование органа государственной регистрации прав на недвижимое имущество, зарегистрировавшего это право залогодателя.
Онда ипотека заты болып табылатын мүлік кепіл ұстаушыға тиесілі болатын құқық және кепіл ұстаушының осы құқығын тіркеген жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеу органының атауы көрсетілуге тиіс.
Договор об ипотеке должен быть нотариально удостоверен и подлежит государственной регистрации.
Ипотека туралы шарт нотариалдық жолмен куәландырылуға және мемлекеттік тіркеуге алынуға тиіс.
Оценка предмета ипотеки определяется в соответствии с законодательством Казахстана по соглашению залогодателя с залогодержателем. Стороны договора об ипотеке могут поручить оценку предмета ипотеки независимой профессиональной организации.
Ипотека затының бағасы Қазақстанның заңнамасына сәйкес кепіл берушінің кепіл ұстаушымен келісімі бойынша айқындалады. Ипотека туралы шарт тараптары ипотека затын бағалауды тәуелсіз кәсіпқой ұйымға тапсыруы мүмкін.
Закладная является именной ценной бумагой, удостоверяющей следующие права ее законного владельца:
Кепілпұл өзінің заңды иеленушісіне мынадай құқықтарды:
- право на получение исполнения по денежному обязательству, обеспеченному ипотекой имущества, указанному в договоре об ипотеке;
- ипотека туралы шартта көрсетілген мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген ақшалай міндеттеме бойынша орындалуын алуға құқықты;
- право залога на указанное имущество.
- аталған мүлікке салынған кепіл құқығын куәландыратын атаулы бағалы қағаз болып табылады.
Обязанными по закладной лицами являются должник по обеспеченному ипотекой обязательству и залогодатель.
Ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер және кепіл беруші кепілпұл бойынша міндетті тұлғалар болып табылады.
Закладная составляется залогодателем, а если он является третьим лицом, то должником по обеспеченному ипотекой обязательству.
Кепілпұлды кепіл беруші жасайды, ал егер ол үшінші тұлға болса, ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышкер толтырады.
Закладная выдается первоначальному залогодержателю органом, осуществляющим государственную регистрацию ипотеки, после государственной регистрации ипотеки.
Кепілпұлды бастапқы ұстаушыға ипотека мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ипотеканы мемлекеттік тіркеуге алған орган береді.
Закладная содержит:
Кепілпұл мынадай мазмұнда болуға тиіс:
- слово "закладная", включенное в название документа;
- құжаттың атауына енгізілген "кепілпұл" деген сөз;
- имя залогодателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое лицо;
- кепіл берушінің есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені көрсетілуі;
- имя первоначального залогодержателя и указание его места жительства либо его наименование и указание местонахождения, если залогодатель – юридическое наименование права, в силу которого имущество, являющееся предметом ипотеки, принадлежит залогодателю, и наименование органа, зарегистрировавшего это право, с указанием номера, даты и места государственной регистрации, а если предметом ипотеки является принадлежащее залогодателю право аренды – точное название имущества, являющегося предметом аренды и срок действия этого права;
- бастапқы кепіл ұстаушының есімі және оның тұрғылықты мекені көрсетілуі не кепіл беруші – заңды тұлға болса, оның атауы және орналасқан мекені ипотека заты болып табылатын мүлікті кепіл берушіге тиесілі ететін құқықтың атауы және осы құқықты тіркеген органның атауы, онда мемлекеттік тіркеуге алынған нөмірі, күні және жері, ал егер ипотека заты кепіл берушіге тиесілі жалдау құқығы болса – жалға берілетін зат болып табылатын мүліктің дәл атауы және осы құқықтың қолданылу мерзімі;
- указание на то, что имущество, являющееся предметом ипотеки, обременено правом пожизненного пользования, аренды, сервитутом, иным правом либо не обременено никаким из подлежащих государственной регистрации правом третьих лиц на момент государственной регистрации ипотеки;
- ипотека заты болып табылатын мүліктің өмірлік пайдалану, жалға алу құқығымен, сервитутпен, өзгедей құқықпен қамтамасыз етілгені не ипотеканың мемлекеттік тіркеуге алынуы сәтінде үшінші тұлғаның тіркелуге тиісті ешқандай құқығымен қамтамасыз етілмегені көрсетілуі;
- подпись залогодателя, а если он является третьим лицом, то и должника по обеспеченному ипотекой обязательству;
- кепіл берушінің қойған қолы, ал егер үшінші тұлға болса, онда ипотекамен қамтамасыз етілген міндеттеме бойынша борышқордың да қолы;
- сведения о времени и месте нотариального удостоверения договора об ипотеке;
- ипотека туралы шарттың нотариуста куәландырылған уақыты мен жері туралы мәліметтер;
- указание даты выдачи закладной первоначальному залогодержателю.
- бастапқы кепіл ұстаушыға кепілпұлдың берілген күнінің көрсетілуі.
-
2 Лизинговые операции
Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.
Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.
Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.
Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.
В лизинговой сделке участвуют:
Лизингілік мәмілеге:
- лизингодатель;
- лизинг беруші;
- лизингополучатель;
- лизинг алушы;
- продавец предмета лизинга.
- лизинг затын сатушы қатысады.
Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.
Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.
Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.
Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).
Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.
Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.
Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.
Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.
Договор лизинга содержит следующие существенные положения:
Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:
- точное описание предмета лизинга;
- лизинг затының дәл сипаттамасы;
- объем передаваемых прав собственности;
- берілетін меншік құқықтарының көлемі;
- наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;
- лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;
- указание срока действия договора лизинга;
- лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;
- порядок балансового учета предмета лизинга;
- лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;
- порядок содержания и ремонта предмета лизинга;
- лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;
- перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;
- лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;
- указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;
- лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;
- порядок расчетов (график платежей);
- есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);
- определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.
- егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.
Лизингодатель по договору лизинга обязуется:
Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:
- в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;
- қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
- лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
Лизингополучатель обязуется:
Лизинг алушы:
- принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;
- лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;
- возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;
- лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;
- по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;
- лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
- шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.
Лизинг можно классифицировать следующим образом:
Лизингіні былайша жіктеуге болады:
- по форме;
- нысаны бойынша;
- по типу;
- тұрпаты бойынша;
- по виду.
- түрі бойынша.
По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.
Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.
По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.
Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.
По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.
Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.
Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.
Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.
Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.
Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.
Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:
Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:
- с фиксированной суммой оплаты;
- ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;
- с авансом;
- аванспен төлеу;
- методом минимальных платежей.
- ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.
Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:
Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:
- приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);
- зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;
- осуществление шеф-монтажных работ;
- құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;
- послегарантийное обслуживание, ремонт и др.
- кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.
Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.
Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.
Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.
Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.
Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.
В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.
Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.
Русско-казахский экономический словарь > Лизинговые операции
См. также в других словарях:
көз — … 2. Аттың шашасының жоғарғы жағына сіңір мен сүйектің арасына жиналған сары су. «К ө з» екі қалтадан тұрады. Томпайған ісікке үшкір бізді тықсаңыз сары су ағып кетеді (Алматы ақшамы, 13. 11. 1991, 3). Көз аңғалағы. Көз орналасқан бас сүйек… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
күргейлеу — (Алм.: Шел., Еңб қаз., Қаск., Монғ.) қаумалау, қамажаулау. Кешкісін қойшының жәрдемшілері төлдерді енелерінен бөліп, к ү р г е й л е п әкеп, төл қораға кіргізді (Алм., Шел.). Бүрсеңдеген жетім тоқтыны к ү р г е й л е п қамағандай қоршап жатыр ау… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
